Let’s talk about… safer sex
Παραδοσιακά, η μέρα του Αγίου Βαλεντίνου γιορτάζεται με λουλούδια, σοκολάτες, ποιήματα και γλυκόλογα. Φέτος, το TEDxAUTH αποφάσισε να την γιορτάσει αλλιώς. Πριν λίγες μέρες, επισκεφθήκαμε τα γραφεία του MyCheckpoint στη Θεσσαλονίκη, ρωτήσαμε, μάθαμε και κοιτάξαμε τον έρωτα με μια άλλη ματιά: αυτή του ασφαλούς έρωτα. Ή μάλλον, του ασφαλέστερου…
Η κα Αμαλία Μανωλοπούλου μάς απάντησε σε όσα ξέραμε αλλά και όσα θέλαμε να μάθουμε.
Κεφάλαιο 1: Safer sex
«Σε μια ρεαλιστική βάση, είναι πολύ πιο αντικειμενικό να μιλήσουμε για ασφαλέστερο και όχι ασφαλές σεξ -γιατί το ασφαλές σεξ μπορεί να είναι και ουτοπία τελικά.
Κανείς δε μας διασφαλίζει ότι για παράδειγμα ένα προφυλακτικό δεν θα σπάσει στη διάρκεια μιας επαφής -είτε γιατί δεν είναι το κατάλληλο προφυλακτικό, είτε γιατί δεν το τοποθετήσαμε σωστά, είτε γιατί κάποιος θα κάνει το λάθος να χρησιμοποιήσει πολλά προφυλακτικά μαζί, θεωρώντας ότι έτσι θα είναι ασφαλέστερος- ή ότι κάτι δε θα πάει λάθος σε μία συνεύρεση. Επομένως, είναι πιο σωστό να μιλήσουμε για ασφαλέστερο σεξ, το οποίο κουμπώνει αρκετά και με τη φιλοσοφία της μείωσης βλάβης.»
Κεφάλαιο 2: Kinks
«Καταρχάς, δεν κρίνουμε κανένα σώμα, καμία σεξουαλική πρακτική και καμία λογική που να αφορά το παιχνίδι στο σεξ. Το κάθε άτομο είναι ελεύθερο να επιλέξει τον τρόπο με τον οποίο θα θελήσει να περάσει καλά στο κρεβάτι ή και έξω από αυτό -όσο ριψοκίνδυνη κι αν ακούγεται μια πρακτική ή όσο κι αν δεν τη βάζει ο νους μας- και στο καθετί μπορούμε να προστατευτούμε.
Θα πρέπει, βέβαια, να έχουμε πάντοτε κατά νου ότι η συναίνεση είναι το Α και το Ω. Όσο dirty κι αν είναι αυτό που επιλέγουμε να κάνουμε, όσο επίπονο ή έντονο, όσο παρατραβηγμένο μπορεί να ακούγεται σε κάποιους, οφείλουμε να υπάρχει συναίνεση και από τις δύο -ή περισσότερες- πλευρές.
Συναίνεση πρέπει να υπάρχει τόσο στο ξεκίνημα μιας πράξης όσο και στη διάρκειά της -αν κάτι από όλα αυτά που συμβαίνουν δεν μας αρέσει, αν επιθυμούμε να σταματήσουμε. Πρέπει να νιώθουμε ασφαλείς σε ένα συμφωνημένο πλαίσιο, όπου θα σεβαστούμε η μία πλευρά την επιθυμία της άλλης. Οπότε, θεωρώ ότι η συναίνεση είναι το παν. Παράλληλα, βέβαια, οπωσδήποτε θα πρέπει να φροντίζουμε να έχουμε πάρει και τα κατάλληλα μέτρα προφύλαξης.»
Κεφάλαιο 3: Εμβόλιο κατά του HPV (και) στους άνδρες
«Αυτό που πρέπει σίγουρα να γνωρίζουμε είναι ότι πλέον το εμβόλιο είναι εννιαδύναμο, καλύπτει, δηλαδή, και μας θωρακίζει έναντι των 9 πιο επικίνδυνων καρκινικών τύπων HPV. Το εννιαδύναμο εμβόλιο, λοιπόν, συστήνεται και στα αγόρια.
Οι περισσότεροι θεωρούν ότι το εμβόλιο μπορεί να γίνει έως μια συγκεκριμένη ηλικία. Αυτό το οποίο στην πραγματικότητα ισχύει είναι ότι έως μια συγκεκριμένη ηλικία χορηγείται δωρεάν -συγκεκριμένα για τα κορίτσια τα 18 έτη και για τα αγόρια τα 26. Από εκεί και πέρα, το εμβόλιο αυτό δεν έχει ηλικία και συστήνεται ανεπιφύλακτα.
Η χρησιμότητά του είναι μεγάλη. Οι γυναίκες μπορούν να εμβολιαστούν έναντι τύπων καρκίνου από τους οποίους έχουν χάσει τη ζωή τους άλλες γυναίκες στο παρελθόν -μάλιστα, αν δεν υπήρχε το τεστ ΠΑΠ, ώστε να διαγνωστούν κάποια πράγματα, πάρα πολλές γυναίκες δε θα ήταν τώρα μαζί μας. Στα αγόρια, η χρησιμότητά του είναι επίσης μεγάλη. Σε έναν άνδρα, τέτοιοι τύπου καρκίνου μπορούν να εμφανιστούν στον πρωκτό ή στον στοματοφάρυγγα. μπορεί να εμφανιστεί και στον πρωκτό ή στο στοματοφάρυγγα, οπότε το εμβόλιο μάς κάνει σίγουρα να είμαστε λίγο πιο ήσυχοι.
Δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι δεν θα αποκτήσει κανείς κονδυλώματα ή κάποιον άλλο τύπο του HPV.»
Κεφάλαιο 4: Μέθοδοι αντισύλληψης και ΣΜΝ
«Εκτός του ότι μας προστατεύει από τα περισσότερα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, το προφυλακτικό είναι και μέσο αντισύλληψης. Αναφέρομαι, ωστόσο, στα περισσότερα ΣΜΝ, καθώς στα κονδυλώματα για παράδειγμα αρκεί μόνο η δερματική επαφή για να μεταδοθούν. Σίγουρα, το προφυλακτικό μας προστατεύει σε έναν πολύ μεγαλύτερο βαθμό. Είναι λοιπόν ένα μέτρο τόσο πρόληψης όσο και αντισύλληψης.
Στην περίπτωση αντισύλληψης μέσω χαπιού, τα πράγματα είναι αλλιώς. Εναπόκειται στην κάθε γυναίκα το κατά πόσο εμπιστεύεται ότι ο σεξουαλικός σύντροφός της είναι κατ’ αποκλειστικότητα. Σε καμία περίπτωση δεν θα μπούμε στη διαδικασία είτε να νουθετήσουμε κάποιον προς μία κατεύθυνση είτε να κουνήσουμε το δάχτυλο ή, ακόμα χειρότερα, να επικρίνουμε. Ο διάλογος είναι καθοριστικός παράγοντας. Είτε ένα ζευγάρι επιλέξει να έχει μονογαμική σχέση είτε επιλέξει να έχει μια πιο ανοιχτή σχέση, βλέποντας παράλληλα και άλλους ερωτικούς συντρόφους, θα πρέπει ως ένα βαθμό να είναι κάπως συμφωνημένο.
Ωστόσο, επειδή είμαστε άνθρωποι και υποκύπτουμε στα ένστικτά μας, φροντίζουμε να πάρουμε τις προφυλάξεις μας, ώστε να μην εκθέσουμε σε κίνδυνο ούτε τους εαυτούς μας ούτε τους ερωτικούς μας συντρόφους. Άρα, συναίνεση, διάλογος και προφύλαξη για “παιχνίδια εκτός έδρας”.»
Κεφάλαιο 5: Ανίχνευση ΣΜΝ
«Στο checkpoint μπορούμε να ανιχνεύσουμε τον ιό του HIV, την ηπατίτιδα Β και C και τη σύφιλη.
Οι εξετάσεις για HIV, ηπατίτιδες B, C και σύφιλη αποτελούν τεστ αντισωμάτων. Αυτό, δηλαδή, το οποίο θα επιχειρήσουμε να δούμε είναι εάν υπάρχουν αντισώματα στους συγκεκριμένους ιούς ή βακτήρια -γιατί στην περίπτωση της σύφιλης μιλάμε για βακτήριο. Στην ηπατίτιδα Β αυτό που βλέπουμε είναι το αντιγόνο.
Ως προς τον χρόνο ανίχνευσης, υπάρχει μια συγκεκριμένη περίοδος “παραθύρου”. Σε τρίτης γενιάς τεστ, δηλαδή εργαστηριακό έλεγχο σε κάποιο νοσοκομείο ή διαγνωστικό κέντρο, η περίοδος παραθύρου είναι περίπου οι 6 εβδομάδες στα τρίτης γενιάς. Για τα δικά μας τεστ, η περίοδος παραθύρου είναι 3 μήνες, ώστε να είμαστε πάρα πολύ σίγουροι για το εύρημα. Υπάρχουν και πιο προηγμένες εξετάσεις που γίνονται εργαστηριακά, στις οποίες η περίοδος παραθύρου είναι οι 3 εβδομάδες, ενώ ο μοριακός έλεγχος έχει περίοδο παραθύρου τη 1 εβδομάδα.
Στο checkpoint, η διαδικασία ανίχνευσης είναι πολύ απλή και εύκολη, με μόλις λίγο αίμα από το δάχτυλο!»
Κεφάλαιο 6: HIV
«Το 1996 ήταν μια χρονιά-σταθμός, καθώς εμφανίστηκαν τα πρώτα αντιρετροϊκά “κοκτέιλ”, ένας συνδυασμός από πάρα πολλά χάπια που έδειξαν να έχουν πολύ σημαντική αποτελεσματικότητα. Σήμερα, όταν ένας άνθρωπος που θα προβεί σε έναν πρώτο έλεγχο αντισωμάτων θα έχει ένα θετικό αποτέλεσμα, πρέπει να το επιβεβαιώσει σε ένα κέντρο αναφοράς ή σε νοσοκομείο που διαθέτει μονάδα λοιμώξεων. Στη Θεσσαλονίκη, το κέντρο αναφοράς AIDS Β. Ελλάδος βρίσκεται στην Ιατρική σχολή, ενώ το ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ υπάρχει μονάδα ειδικών λοιμώξεων. Έχοντας, λοιπόν, ένα επιβεβαιωμένο μοριακά αποτέλεσμα από κέντρα αναφοράς ή μονάδα λοιμώξεων, ανοίγει το μητρώο του ασθενή, ο φάκελός του, ο οποίος είναι ανώνυμος.
Οι άνθρωποι που παρακολουθούνται στις μονάδες λοιμώξεων υπάρχουν στο σύστημα της κλινικής μόνο με τα αρχικά του ονόματος, έτσι ώστε να υπάρχει πλήρης ανωνυμία. Επειδή, δυστυχώς, o ΗΙV έχει ακόμη και σήμερα έναν κοινωνικό αντίκτυπο, τα οροθετικά άτομα είναι απόλυτα διασφαλισμένοι όσον αφορά την ανωνυμία τους. Ένας άνθρωπος που ζει με HIV παρακολουθείται συστηματικά από τον θεράποντα ιατρό του 2 φορές το χρόνο, κάνει ενδελεχείς αιματολογικές εξετάσεις και λαμβάνει αντιρετροϊκή θεραπεία -καθημερινά εφ’ όρου ζωής, αν και πια λαμβάνει μόνο ένα χάπι την ημέρα.
Αυτό που εξασφαλίζεται με την αντιρετροϊκή θεραπεία είναι μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο, άρα μηδενική μεταδοτικότητα, και σταδιακή αύξηση των Τ4 λεμφοκυττάρων. Επομένως, με την κατάλληλη αγωγή “πέφτει” το ιικό φορτίο, σαν να λέμε ότι ο ιός περνά σε καταστολή, και το ανοσοποιητικό αρχίζει και αποκτά φυσιολογικές τιμές.
Οπότε, επί της ουσίας, ο οροθετικός άνθρωπος είναι υγιής, απλώς θα πρέπει να βρίσκεται σε σταθερή αντιρετροϊκή θεραπεία.»
Κεφάλαιο 7: Σεξ και οροθετικοί
«Αν είμαστε σε μια σταθερή σχέση με έναν οροθετικό άνθρωπο που ακολουθεί την αντιρετροϊκή του αγωγή, δε θα μας μεταδώσει ποτέ HIV, γιατί το ιικό του φορτίο δεν επαρκεί για μετάδοση. Αν μιλάμε και για ετερόφυλο ζευγάρι, μπορεί να τεκνοποιήσει και να αποκτήσει οροαρνητικά παιδιά.
Βλέπουμε μάλιστα και μια αλλαγή. Πριν 10 χρόνια που ξεκίνησε το checkpoint στη Θεσσαλονίκη, στην ερώτηση “θα έκανες σεξ με οροθετικό άνθρωπο;” που έχουμε στο ερωτηματολόγιό μας, η απάντηση ήταν “όχι”. Καθώς ο κόσμος ενημερώνεται όμως, βλέπουμε ολοένα και πιο συχνά ότι πολλοί άνθρωποι θα προτιμήσουν να έχουν σχέση με έναν οροθετικό άνθρωπο που λαμβάνει την αντιρετροϊκή του θεραπεία, παρά με κάποιον που δεν εξετάζεται και δεν γνωρίζει αν ζει με HIV.
Οπότε, είναι πάρα πολύ ξεκάθαρο από την ίδια την επιστημονική κοινότητα ότι U=U. Ίσως αυτή είναι και η εξίσωση που συμπυκνώνει μια ολόκληρη επιστημονική τεκμηρίωση και ένα αδιάψευστο κοινωνικό μήνυμα τόσο προς την κοινότητα των οροθετικών ανθρώπων -κάτι που είναι μάλιστα τόσο ανακουφιστικό για την ίδια την κοινότητα- όσο και προς τον γενικό, οροαρνητικό πληθυσμό. Πέρασαν οι μέρες της “θανατίλας” του AIDS, ανήκουν σε μια άλλη εποχή!»
Κεφάλαιο 8: Κοινωνικό στίγμα
«Αυτό που πρέπει να μάθει ο κόσμος είναι το U=U, δηλαδή undetectable equals untransmittable. Πλέον, ένας άνθρωπος που θα διαγνωστεί με HIV και θα λαμβάνει την αντιρετροϊκή του θεραπεία έχει μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο και άρα δεν είναι μεταδοτικός.
Θα πρέπει κανείς να μαθαίνει από σχετικά νωρίς ότι μπορούμε να συνυπάρξουμε με οροθετικούς συνανθρώπους μας σε οποιοδήποτε περιβάλλον, γιατί ο HIV μεταδίδεται με συγκεκριμένους τρόπους. Δεν μπορεί να μεταδοθεί με την κοινωνική επαφή. Η άγνοια δεν αποτελεί τον κατάλληλο οδηγό σε μία κοινωνία, αφού προκαλεί τον φόβο, ο οποίος με τη σειρά του γεννά διακρίσεις, ρατσισμό, αποκλεισμό και στίγμα.»
Την φετινή ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, ας ερωτευτούμε με ασφάλεια. Ας ρωτήσουμε, ας μάθουμε, ας εξεταστούμε. Η νέα καμπάνια του MyCheckpoint έχει έρθει για να ενημερώσει με έναν δυναμικό, αλλά κυρίως συμπεριληπτικό τρόπο. Σεξουαλικότητα, ταυτότητα ή έκφραση φύλου, vanilla ή kinky σεξ, side σεξ…
Γιατί πια, εν έτει 2024, ό,τι κι αν είσαι… Ένα τεστάκι κάν’το!
*Μπορείς να βρεις τα γραφεία του MyCheckpoint σε Αθήνα (Πιττάκη 4, πλησίον σταθμού «Μοναστηράκι») και Θεσσαλονίκη (Εγνατίας 112, πλησίον Αγίας Σοφίας), Τρίτη-Σάββατο στις 12:00-20:00, ενώ μπορείς να κλείσεις το ραντεβού σου μέσω τηλεφώνου ή του διαθέσιμου app.